Laagdrempelig literair festival: 3x Letterrijk Kerst op het Lijsternest.

Naast een handvol medewerkers (en dat niet eens het hele jaar door), draaide het Lijsternest vooral op een 15-tal vrijwilligers. Aangezien het tijdens de 6 wintermaanden voorzien was als residentie voor literaire auteurs, dreigde dat twee volstrekt gescheiden werkingen te worden. Uit het allereerste werkjaar 2014, bleek dat zowel de vrijwilligers & Lijsternestfans als de gastresidenten nood voelden voor grotere verwevenheid.

Anderzijds was het logistiek een hele klus om de transitie van museumruimte tot gerieflijk werkverblijf te organiseren. Toch deden we het en Streuvels zélf bracht de oplossing.
Streuvels schreef verschillende prachtige kerstverhalen en dus ontwikkelden we een literair festivalletje onder de noemer ‘Letterrijk kerst’ in de periode tussen kerst en nieuw waarin géén residenten ingepland werden.
Het bestuur van de provincie West-Vlaanderen en literatuurhuis Passa porta vzw waren te vinden voor dit evenement dat gezien moest worden als een proeftuin om te experimenteren met innovatieve vormen om literatuur bij het publiek te brengen. 

 

In 2015 hadden we 2 dagen lang herhaalde voorstellingen van dichters en auteurs, waardoor het publiek in een doorschuifsysteem van het ene naar het andere kon trekken zonder iets te zien.
Ondertussen hadden we wandelingen, vertellingen tijdens een huifkartocht of in een enorme hangende boomhut. In de traphal bracht de klas van Tine Mortier een theaterversie van Streuvels’ kerstvertelling.
In 2016 hadden we een gelijkaardige formule voor de buitenactiviteiten, maar een beperkter ‘doorschuifprogramma. Dat werd goedgemaakt door grote namen als Oswald Maes en Kristien Hemmerechts die Streuvels op hun eigen manier brachten. En niet te vergeten een poppentheaterversie van ‘Het Leven en de dood in den ast’, dat speciaal voor de gelegenheid werd ontwikkeld door Poppentheater Swief, en 5x voor publiek werd opgevoerd.
In 2017 stond de overdracht van het provinciaal naar het Vlaams niveau in de steigers. Dat betekende dat we logistiek geen beroep konden doen op de provinciale collega’s, noch op de Vlaamse collega’s, voor de afbouw. Voor deze editie diende dus zo weinig mogelijk ‘verplaatst’ te worden en dus draaiden we het systeem om: in de kleine kamers traden de literatoren op, terwijl het publiek in een grote tent in de tuin, via live streaming de voorstellingen van Letterzetter Kortrijk, AnnemarieEstor en Johan de Boose konden volgen.  

Terugkijkend ben ik zelf verbaasd van het hoge rendement dat dit literaire platform heeft opgeleverd en het verheugt me dat het wordt verdergezet door mijn opvolgers.

LIJSTERNEST IN 3D: BASISONTWERP DECEMBER 2014

Dit is het basis ontwerp van de benedenverdieping van het woonhuis van Stijn Streuvels maakte met het gratis 3D-programma Sketchup in de wintermaand december 2014. Als basis gebruikte ik de plattegrond en geveltekening op papier zodat er werkelijk 1/1 kon getekend worden (op basis van het  ontwerp, want we kunnen er natuurlijk niet van uit gaan dat het ontwerp ook 100% naar realiteit is omgezet geweest. Dit soort studies zou ons daar juist meer inzicht in moeten kunnen geven). 

Het maken van dit werkstuk moest in eerste instantie mezelf plezieren om iets nieuws aan te leren. Het heeft echter al veel bijgedragen aan mijn persoonlijke inzicht in de specifieke structuur van het echte gebouw dat in 1905 werd gebouwd, maar in vele verschillende fasen van aanpassingen tot zijn huidige toestand kwam.

Lijsternest-2015 from Tom Houtman on Vimeo.

Ik ben geen architect, noch een 3D-artiest. In dit ontwerp heb ik gezocht naar een evenwicht tussen leesbaarheid en techniciteit. Ik tracht enkel de gedeelten van het woonhuis in beeld te brengen die ook voor het publiek toegankelijk zijn. 
Bij het maken van dit ontwerp moest de tuin nog aangelegd worden, dus is het mijn plan om die nog toe te voegen (misschien iets voor de vakantie in 2017). 

Relevanter zou ik het vinden om de verschillende fasen van het woonhuis in 3D om te zetten, zodat aan een hedendaags publiek de bouwgeschiedenis kan gevisualiseerd worden. Kortom, toekomstplannen genoeg. 

Het Lijsternest: opstart schrijversresidentie (deel 1).

Het selecteren van de schrijvers:
Provincie West-Vlaanderen ging een samenwerkingsverband aan met internationaal literatuurhuis Passa Porta om naast hun enige kandidaat, Anne Provoost, een kwalitatieve aanvoer van aanvragen te garanderen. Een inschrijvingsformulier plus strikt reglement met voorwaarden werd verspreid. In mijn eerste werkweek evalueerden we in beperkte groep de aanvragen. 

Persoonlijk waakte ik er over dat er niet gekozen zou worden voor slechts 2 of 3 bekende kandidaten, maar dat we een brede waaier selecteerden. Zo toonden we de buitenwereld dat iedereen met een inhoudelijk werkplan in aanmerking kwam.

Dus kregen we in het eerste seizoen na Anne Provoost ook Frank Adam, Marc Reugebrink, Johanna Spaey, Koen Peeters, Bart Janssen en Luuk Gruwez. In het tweede seizoen Rachida Lamrabet, Sylvie Marie, Manu Keirse, Johan de Boose, Koen D’haene, Tom Kenis en Yves Petry. Aanvragen voor volgend seizoen lopen binnen en uit beide seizoenen zitten kandidaten die graag een herhaald verblijf hopen te krijgen.

Collectiewerk: digitaliseren inventaris Lijsternestbibliotheek

Al in 2009 volgde ik een initiatiecursus om te leren werken met Adlib Museum, het speciaal ontwikkelde softwarepakket voor professioneel collectiemanagement in musea dat door de Provincie Oost- en West-Vlaanderen gebruikt word. Pas bij het Lijsternest kreeg ik ook een integrale collectie onder mijn hoede, een collectie trouwens die pas gedigitaliseerd was met het oog op de volledige inboedelverhuis in aanloop naar de renovatie van Het Lijsternest.
De verplaatsing uit 2008 was gedocumenteerd, maar de terugplaatsing in voorjaar 2014 niet.

Via MovE, ondertussen erfgoedinzicht, worden interessante objecten tentoongesteld. De collectieregistratie gebeurde vooral met het oog op de verhuis. Er is dus stevig werk om het ook inhoudelijk verder te verfijnen. Sommige objecten vermeldden alleen formaat, materiaal en verpakking (tijdens de verhuis).

Meest uitdagend was de bibliotheek van het Lijsternest, daarmee degelijk verwijzend naar de boeken die de schrijver zélf tijdens zijn leven in huis haalde. De énige inventaris beschikbaar was met een typemachine opgemaakt bij de overdracht van de collectie in 1979. Sindsdien onaangeroerd, ook niet in het licht van de renovatie. Na bijna dertig jaar in open kast van het museum, na de integrale verhuis in 2008, na de opsplitsing in kwetsbare en waardevolle boeken voor bewaring te Brugge en terugplaatsing van als minder waardevol ingeschatte boeken in het gerenoveerde gebouw blijven dus twee boeiende uitdagingen. 

De digitalisering van de inventaris en vervolgens de praktijktoets tussen 1979 en nu.
Digitalisering: overbodig te stellen dat de inventarisnotatie uit 1979 niet voldoet aan de hedendaagse bibliografische conventies. Dat leidde tot de misschien onorthodoxe keuze om niet te gaan werken met bibliotheekmanagementsoftware Vubis, maar om de boeken als museumobjecten te gaan behandelen. Een medewerker met bibliotheekopleiding buigt zich over de annotatie, het digitaliseren was natuurlijk helemaal mijn ding!

Via optische tekenherkenning werd de lijst omgezet naar een Excel-document, dat integraal kan ingevoerd worden, na de inhoudelijke kwaliteitscontrole die zal worden uitgevoerd door mijn ervaren medewerker met een bibliotheekopleiding. Die fase zal afgerond worden in 2016, vervolgens volgt dan de toets met de reële collectie anno 2016-2017 en daarna de kwalitatieve opwaardering (als ‘museumobject’ moeten we ook formaten, aantal bladzijden, enz.) noteren. Van een volledige ontsluiting als hier 
kunnen we in de volgende twee jaar enkel dromen. Toch vormt zal deze ontsluiting een enorme meerwaarde betekenen in het taalwetenschappelijk, historisch onderzoek naar het werk van Streuvels in het bijzonder, maar bij uitbreiding ook naar dat van het Nederlandstalig literatuurgebeuren uit de belle-epoqueperiode. Wordt vervolgd!